ΦΡΑΤΖΕΣΚΑ - ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΔΗΜΗΤΡΑΚΑΚΗ

Συνοδευόμενο από μια ευγενική επιστολή του εκδότη Χάρη Πάτση, έφτασε στα χέρια μου το νέο βιβλίο της Χρυσούλας Δημητρακάκη.
Ξαφνιάστηκα, δεν το κρύβω, στην αρχή. Και ξαφνιάστηκα γιατί τη Χρυσούλα Δημητρακάκη την είχα συνδέσει με την ποίηση. Μια ταλαντούχα ποιήτρια, σκέφτηκα, δεν έχει δουλειά με τα πεζά. Ο ποιητής δεν πατά στη γη, υπερίπταται. Και ποιος σου λέει εσένα, ήρθε η απάντηση μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, πως δεν υπάρχει και πεζός ποιητικός λόγος; Και βέβαια υπάρχει κι απόδειξη η «Φρατζέσκα»
Μια κυψέλη είναι ο κόσμος του βιβλίου. Με βασίλισσα πραγματική, τη γιαγιά. Αυτή νιώθει να έχει το βάρος και την ευθύνη ολονών. Συνηθισμένη να επιβάλλεται με το κύρος και την αγάπη με την οποία περιβάλλει το σμήνος της οικογένειας. Της πολυπληθούς οικογένειας με τ’ αδέλφια, τα παιδιά, τ’ ανίψια και τα εγγόνια. Η γιαγιά που ρουφά την πίκρα και τη μετουσιώνει μαγικά σε μέλι γλυκύτατο. Κυψέλη το χωριό κι η Κρήτη ολόκληρη. Το όραμα. Η ελπίδα. Η καταφυγή.
Δεν έχει και μεγάλη σημασία αν κάποιος χαρακτηρίσει τη «Φρατζέσκα» μυθιστόρημα και κάποιος άλλος «μυθιστορηματικό αφήγημα», όπως δεν έχει και τόση σημασία το «στόρυ» του βιβλίου. Αξεδιάλυτο το από πού ξεκινά και το πού τελειώνει. Το σημαντικό είναι πως στο βιβλίο αυτό με τη γραφή της Χρυσούλας Δημητρακάκη σημασία δεν έχει ο προορισμός, το τέλος. Σημασία έχει το ταξίδι μέσα από τις λέξεις και τις πυκνές εικόνες τού βιβλίου. Και το ταξίδι αυτό συναρπάζει τον αναγνώστη. Είναι ένα βιβλίο γλαφυρό, ανάλαφρο, ζωντανό. Με πολύ δυνατές αντιθέσεις. Εκεί που ξεφεύγει ο λόγος σε ανώτερα είδη γραφής κι αφηρημένες έννοιες, εκεί ξαφνικά σε προσγειώνει στη σκληρή πραγματικότητα. Εκεί που «όλα τα όνειρα, ήταν μέσα σε μια γαλάρα ρεβίθια».
Ρομαντικό κι ευαίσθητο, με κυρίαρχη τη μορφή της γιαγιάς. Αυτής που έχει έτοιμη τη λύση και την απάντηση στο κάθε δύσκολο πρόβλημα, στην κάθε αναποδιά. Αυτής που βίωσε την ορφάνια από τα μικράτα της και την απώλεια του προστάτη συζύγου αργότερα, χωρίς να λυγίσει. Χωρίς να το βάλει κάτω που λέμε. Σοφία, καλοσύνη κι αγάπη καταστάλαξε ο πόνος μέσα της. «Μην αφήνετε την ευτυχία της ανάμνησης να ξεχαστεί», παροτρύνει και τους άλλους. Μην αφήνετε τις δυσκολίες να σας καταβάλουν, θέλει να τους πει. «Κρατείστε τον ήλιο που γέρνει στην άκρη της θάλασσας».
Η Φρατζέσκα πάλι, είναι η πιστή κόρη. Αρωγός και συμπαραστάτης της βασίλισσας-γιαγιάς. Καρτερική, υπάκουη, προσγειωμένη. Ζει στη σκιά τής γιαγιάς. Πάντα ένα βήμα πίσω της. Ποτέ στο πλάι. Κι όμως όταν χρειαστεί να κάνει την επανάστασή της, δε θα διστάσει. Κι ας μην είχε τίποτα. Ας «διέθετε μόνο, ό,τι κουβαλά μέσα του ο κάθε άνθρωπος». Πρόσωπο ηρωικό και πένθιμο μαζί, λυγίζει κάποια στιγμή. Οι δυνάμεις της δεν την κρατούν, το σώμα της καταβάλεται. «Έχει κάτι», λένε οι γιατροί. Κι αυτό το κάτι σίγουρα δεν είναι καλό. Όλοι περιμένουν το τέλος. Ώσπου η Φρατζέσκα νιώθει την ανάγκη ν’ αντισταθεί στη μοίρα. Συγκεντρώνει δυνάμεις υπερφυσικές και τινάζεται πάνω. «Και η Φρατζέσκα, η μητέρα του ανέμου, η γυναίκα χωρίς εποχή, τραβούσε την αέναη πορεία του ανθρώπου για τη ζωή».
Η «Φρατζέσκα» είναι ένα βιβλίο ποίημα. Στις διακόσιες περίπου σελίδες του, οδηγεί τον αναγνώστη σ’ ένα ταξίδι υπέροχο σε διαστάσεις άλλες. Αλλά μιας και «δεν ριζώνουν δέντρα στα σύννεφα», με μαεστρία η συγγραφέας τον κατεβάζει από τα φτερά τ’ ανέμου και τον οδηγεί σ’ άλλες ονειρικές καταστάσεις κι εποχές. Η γιαγιά με το μαγκαλάκι της, τις γλάστρες, το περιβολάκι και τ’ αργόσυρτο παραμύθι της. Οι καλοκαιρινές διακοπές στ’ Ατσιπόπουλο με τις δύσκολες συνθήκες της εποχής. Το αμπελάκι του παππού, η Λίμνη, η αγωνία για το νερό, το ζύμωμα του ψωμιού και το στήσιμο του τελάρου. Ο σκληρός καθημερινός αγώνας των Ατσιπουλιανών μέσα σ’ αντίξοες συνθήκες πάνω στ’ αφιλόξενα πυρωμένα χαράκια με τις αστοιβίδες και τις βελανιδιές, είναι λίγες μόνο από τις ολοζώντανες εικόνες, τις δοσμένες με περίσσια αγάπη κι αναπόληση από τη Χρυσούλα Δημητρακάκη. Ολόψυχα της εύχομαι καλή συνέχεια.