Δευτέρα 24 Μαρτίου 2008

Οι Αφρικανοί στην Κρήτη-Χαλικουτες - Χαρίδημος Ανδρ. Παπαδάκης

Με τη φωτογραφία του Γκάνα-Κεμάλ Τούντσμαν, ενός κρητόφωνου απόγονου απελεύθερων Αφρικανών σκλάβων που γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1922 και πέθανε στο Αϊβαλή το 2007, στο εξώφυλλο, κυκλοφόρησε το καινούριο βιβλίο του Χάρη Παπαδάκη «Οι Αφρικανοί στην Κρήτη-Χαλικούτες».
Μετά από «Τα Χασαπιά του Ρεθύμνου» και «Το νερό μιας πολιτείας», το ανήσυχο πνεύμα του Χάρη κίνησε κατά Αραπιά μεριά για να βρει τις ρίζες και να συγκεντρώσει στοιχεία μιας φυλής που βρέθηκε στο περιθώριο της ζωής της Κρήτης για τρεις ολόκληρους αιώνες από το 1669 μέχρι το 1967. Και λέω στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής, γιατί οι Αφρικανοί, “Χαλικούτες” όπως ήταν γνωστοί, ήταν φτωχοί μεροκαματιάρηδες, εργάτες κυρίως στο λιμάνι, αχθοφόροι, ιχθυοπώλες, βοηθοί στα σφαγεία και αλλού. Κυκλοφορούσαν ατημέλητοι, ντυμένοι φτωχικά, συχνά ξυπόλητοι και ζούσαν σε ταπεινά δωμάτια και παράγκες, γι’ αυτό κι η λέξη “χαλικούτης” κατάντησε συνώνυμη του απεριποίητου, “του λέτσου”, σε συνδυασμό με την ακαταλαβίστικη γλώσσα που μιλούσαν αδιάκοπα.
Αυτή τη φυλή που αγνόησαν συγγραφείς κι ιστορία, που έζησαν στην Κρήτη κι εξαφανίστηκαν χωρίς ν’ αφήσουν πίσω τους ίχνη, χωρίς να γνωρίζουμε πού βρίσκονται σήμερα κι αν θυμούνται κάτι από τους προγόνους τους, βάλθηκε ν’ αναζητήσει ο Χάρης Παπαδάκης. Για τις ανάγκες της έρευνάς του χρειάστηκε να ταξιδέψει σε Τουρκία και Λιβύη, και μέσα από μια τριετή έρευνα, όπως αναφέρει ο ίδιος ο συγγραφέας, ανάμεσα σε Αραπάδες, Χαλικούτες, Χαλικούτηδες, Χαλιχούτες, Χαλικουκιώτες, Χαλδούπηδες, Βεδουίνους, Βερβερίνους, Άραβες, Αιγύπτιους, Λίβυους, Τυνήσιους, Αλγερινούς, Τούρκους, Αβησσυνούς, Αιθίοπες, Σουδανούς, Νούβιους, Κενυάτες, Νίγηρες, Σύριους, Μουσουλμάνους, Χριστιανούς, Παγανιστές και όλους αυτούς τους Αφρικανούς που ήλθαν αναγκαστικά κι έζησαν στην Κρήτη, κατάφερε να μας δώσει μια ολοκληρωμένη εικόνα. Στην έρευνά του αυτή υποστηρίχτηκε τιμητικά από τον Διεθνή Οργανισμό της UNESCΟ-Δρόμοι των Σκλάβων που του παραχώρησε παράλληλα την άδεια να χρησιμοποιήσει το λογότυπό του στο εξώφυλλο του βιβλίου.
Όσοι από μας γνωρίζουν τον Χάρη ήταν εκ των προτέρων σίγουροι πως το αποτέλεσμα της όποιας ενασχόλησής του θα ήταν εντυπωσιακό. Αυτό επιβεβαιώθηκε και μέσα από τις σελίδες του «Οι Αφρικανοί στην Κρήτη-Χαλικούτες». Μέσα από την επιμελημένη έκδοση από τις «Γραφικές Τέχνες Καραγιαννάκη» και τα παραστατικά σκίτσα του Κώστα Δασκαλάκη συναντά ο αναγνώστης, και πολύ περισσότερο ο μελλοντικός μελετητής, πληθώρα στοιχείων, από την ετυμολογία της λέξης “χαλικούτης”, μέχρι ιστορικά, γεωγραφικά, γλωσσολογικά, λαογραφικά και άλλα και παράλληλα φωτίζει μια ολόκληρη εποχή δοσμένη με την ταλαντούχα πένα του.
Χάρη, και εις άλλα με υγεία!

Δεν υπάρχουν σχόλια: